VİDA XÜTBƏSİ

                                    VİDA XÜTBƏSİ

(9 Zilhicce l0 H. /8 Mart 632 M. Cümə)

Allah Rəsulu sallallahu əleyhi və səlləm Vida hacında, 9 Zilhicce Cümə günü zavaldan sonra Kasva adlı dişi dəvəsi üzərində, Ərafat Vadisinin ortasında Gadiri Hum mövqesində yüz mini aşan Müsəlmanın şəxsində bütün insanlığa belə natiqlik idi .

Bismilləhirrahmanirrahim

"Həmd Allaha məxsusdur . ONA həmd edər, ONdan kömək istəyərik. Allah kimə hidayət etsə, artıq onu kimsə sapdıra bilməz. Pozğunluğa saldığını da kimsə hidayətə çatdıra bilməz . Şahidlik edərəm ki; Allahdan başqa haqqıyla ibadət ediləcək başqa bir ilah yoxdur. Təkdir, yoldaşı, ortağı, tayı və bənzəri yoxdur. Yenə şahidlik edərəm ki, Məhəmməd ONun qulu və Rəsuludur. "

Ey İnsanlar!

Sözümü yaxşı dinləyin. Bilmirəm, bəlkə bu ildən sonra sizinlə burada əbədi olaraq bir daha birlikdə ola bilməyəcəyəm.

Səhabələrim!

Bu günləriniz necə müqəddəs bir gün, bu aylarınız necə müqəddəs bir ay, bu şəhəriniz Məkkə necə müqəddəs bir şəhər isə, canlarınız, mallarınız, namus və şərəfiniz də eləcə mukaddestir; hər cür təcavüzdən günahsızdır.

Səhabələrim!

Sabah Rəbbinizə qovuşacaqsınız. Bu günki hər hal və hərəkətinizdən şübhəsiz soruşulacaqsınız. Məndən sonra bir-birlərinin boyunu vuran kafirlərin halına dönməyin. Bu vəsiyyətim i burada olanlar, olmayanlara bildirsinlər. Ola bilər ki, bildirilən kimsə, burada olmayıb da eşidəndən daha yaxşı anlayaraq hifz etmiş olar.

Səhabələrim!

Kimin yanında bir əmanət varsa, onu sahibinə qaytarsın . Faizin hər növü qaldırılmışdır, ayağımın altındadır. Lakin götürdüyünüz borcun əslini ödəmək lazımdır. Nə zülm edin, nə də zülmə uğrayın. Allahın əmriylə bundan belə faizçilik qadağandır. Cahiliyyətdən qalma bu çirkin adətin hər cürü ayağımın altındadır. İlk qaldırdığım faiz də Abdülmuttalibin oğulu əmim Abbasın faiz götürəcəyidir.

Səhabələrim!

Cahiliyyət dövründə güdülən qan iddiaları da tamamilə qaldırılmışdır. Qaldırdığım ilk qan iddiası, Abdülmüttalibin nəvəsi (əmilərimdən Hərisin oğulu) Rabianın qan iddiasıdır.

Ey İnsanlar!

Qadınların haqqlarını güdmənizi və bu mövzuda Allahdan qorxmanızı tövsiyə edərəm. Siz, qadınları Allahın əmanəti olaraq götürdünüz. Onların namus və ismətlərini Allah adına söz verərək halal əldə etdiniz . Sizin qadınlar üzərində haqqınız, onların da sizin üzərinizdə haqqları vardır. Sizin qadınlar üzərindəki haqqlarınız, ailə namusu və şərəfinizi kimsəyə tapdalatmamalarıdır. Əgər onlar sizdən icazəsiz razı olmadığınız kəsləri ailə yuvanıza götürsələr, onları yüngülcə döyüb gorqudabilərsiniz. Qadınların sizin üzərinizdəki haqqları isə, ənənəyə görə hər cür (qanuni ehtiyaclarını), yemək və geyəcəklərini təmin etməniz idir.

Möminlər!

Sizə iki əmanət buraxıram. Onlara əzı dişlərinizlə sıx sarıldıqca yolunuzu heç çaşmazsınız. Bu əmanətlər, Allahın kitabı Quran və ONun Rəsulunun sünnəsidir.

Ey İnsanlar!

Axıb getməkdə zaman, Allahın göyləri və yeri yaratdığı günkü vəziyyətə dönmüşdür. Bir il, l2 aydır. bunlardan 4ü Zilkade, Zilhicce, Məhərrəm və Rəcəb hörmətli aylardır.

Səhabələrim!

Bu gün şeytan sizin bu torpaqlarınızda yenidən nüfuz və səltənətini qurma gücünü əbədi olaraq itirmişdir. Lakin sizə qadağan etdiyim bu şeylər xaricində, kiçik gördüyünüz şeylərdə ona xəbərdar etsəniz, bu da onu sevindirər, ona cəsarət verər. Dininizi qorumaq üçün bunlardan da uzaq qalın.

Möminlər!

Sözümü yaxşı dinləyin, yaxşı bəlləyin. Rəbbiniz birdir, atanız birdir. Hamınız Adəmdənsiniz, Adəm də torpaqdan yaradılmışdır. Heç kimin başqaları üzərində soy-sop üstünlüyü yoxdur. Allah qatında üstünlük, ancaq təqva ilədir. Müsəlman müsəlmanın qardaşıdır. Beləcə bütün müsəlmanlar qardaşdır. Könül xoşluğu ilə özü vermədikcə, başqasının haqqına əl uzatmaq halal deyil. Səhabələrim! Nəfsinizə də zülm etməyin. Nəfsinizin də üzərinizdə haqqı vardır. Bu nəsihətlərimi burada olanlar, olmayanlara təbliğ etsinlər.

Ey İnsanlar!

Cənabı Haqq, Quran da hər haqq sahibinə haqqını vermişdir. Varis üçün ayrıca vəsiyyət etməyə ehtiyac yoxdur. Uşaq kimin döşəyində doğulmuşsa, ona aiddir. Zina edən üçün isə məhrumiyyət vardır. Atasından başqasına soy (neseb) iddiasına cəhd edən soysuz, yaxud əfəndisən deyil başqasına intisaba cürət edən nankor, Allahın qəzəbinə, mələklərin lənətinə və bütün müsəlmanların qarğışına uğrasın. Cənabı Haqq beləsi insanların nə tövbələrini nə də ədalət və şahidliklərini qəbul edər.

Səhabələrim!

Allahdan qorxun, beş vaxt namazınızı qılın, Ramazan orucunuzu tutun, malınızın zəkatını verin, əmir səhiblərinizə itaət edin. Beləcə Rəbbinizin Cənnətinə giresiniz.

Ey İnsanlar!

Sabah məni sizdən soruşacaqlar, nə deyərsiniz? Səhabələri kiram:

Allahın dinini teblig etdin, vəzifəni haqqıyla etdin, bizə nəsihət və vəsiyyət etdin, deyə şahidlik edərik, dedilər.

Allah Rəsulu sallallahu əleyhi və səlləm mübarək şahidlik barmağını göyə doğru qaldırdı, camaat üzərinə çevirib endirdikdən sonra üç dəfə:

Şahid ol Ya Rəb! Şahid ol Ya Rəb! Şahid ol Ya Rəb! buyurdu.

(Hədisi Buxari rəvayət ətmiştir: 4403, 6043, 6166, 6785, 6868, 7077)